نوشته غزال گلشیری، گزارشگر لوموند – ترجمه فارسي از رادیو فرانسه-7 اوت ۲۰۲۱
این روزها ترجمة فارسی کتاب هانا آرنت، "آیشمن در اورشلیم"، با عنوان فرعی "عادی شدن شرارت" به پرفروشترین کتاب در ایران تبدیل شده است. تبلیغ بازرگانی این کتاب که حدود شصت سال پیش توسط فیلسوف آلمانی، هانا آرنت، نوشته و منتشر شد، گزارش محاکمة آدولف آیشمن، مسئول قتل میلیونها یهودی در آلمان نازی، است و این روزها ایرانیان میان آیشمن و رهبران جمهوری اسلامی و همچنین موضوع کتاب، "عادی شدن و ابتذال شرارت"، و اوضاع ایران همسانی احساس می کنند. . . . تاکنون ٢٣هزار نسخه از ترجمة فارسی کتاب "آیشمن در اورشلیم" در ایران به فروش رسیده و این در کشور پرجمعیتی که در آن تیراژ کتاب ندرتاً از سیصد نسخه فراتر میرود، پدیده ای خارق العاده است، به ویژه اینکه در نتیجة گسترش بیماری کرونا، فعالیت ناشران و کتابفروشیها نود درصد کاهش یافته و بسیاری از آنها نیز ورشکست شده اند. یک مترجم آگاه در تهران در توضیح این موفقیت ادبی میگوید که در اصل عنوان فرعی کتاب آرنت، یعنی "عادی شدن شرارت"، به زندگی و تجربة روزمرۀ ایرانیان طی دو دهة گذشته تبدیل شده و به همین خاطر خوانندگان ایرانی نوعی احساس نزدیکی میان زندگی خود و اثر آرنت احساس میکنند. برخی روشنفکران و مقامات سیاسی از اصطلاح "عادی شدن شرارت" برای مقایسة آلمان نازی و ایران امروز استفاده میکنند. . . هانا آرنت در کتاب "آیشمن در اورشلیم" تصویر جنایتکاری را ترسیم میکند، که قادر به گفتن یک جملة ساده و معقول نیست اما، نقشی مرکزی در مرگ میلیونها انسان داشته است و برای خوانندۀ ایرانی این شخصیت خیلی با رهبران تهران به ویژه با ابراهیم رئیسی بیگانه نیست. یعنی: شخصیتی که تمام فعالیت خود را پس از انقلاب اسلامی در قوۀ قضائیه ایران گذارنده و یکی از معماران اعدام هزاران زندانی سیاسی در ایران در سال ١٣٦٧ بوده است. یک جامعهشناس و استاد دانشگاه تهران نیز که نخواسته نامش فاش شود با تأئید این تشابه افزوده است: وضعیت ایران امروز تجسم همان چیزی است که هانا آرنت در کتاب خود شرح داده است: یعنی آدمهای مطیعی که به طور مسئولانه برای رژیم کار میکنند بیآنکه به نتایج کار خود بیندیشند، درحالی که هر کدام از آنان شخصاً میتوانند آدمهای مهربان، فروتن و قابل تحملی باشند و این دقیقاً همان جایی است که شرارت و جنایت زاده میشود. همزمان با آغاز ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی سانسور بیقاعده و قانون در وزارت فرهنگ و ارشاد با شدت همیشگی ادامه دارد و در مواردی به کارگیری الفاظ و اصلاحاتی نظیر "هولوکاست" یا "بدرفتاری با یهودیان" را ممنوع میکند. . . "برغم گفتار رسمی در ایران دربارۀ ضرورت احترام به همة ادیان، شماری از مقامات این کشور عمیقاً ضدیهودی هستند. "